Het leven zoals het komt
Het plan was deze laatste column voor mijn vakantie luchtig te houden. Beetje meedeinen met André van Duin en Janny van der Heijden, die in Denkend aan Holland weer over de Nederlandse wateren varen en het perfecte sfeertje creëren voor wie graag afstand neemt van wat er allemaal op het land gebeurt. Maar eerlijk gezegd dacht ik toen de nieuwe serie werd aangekondigd: hé, gaan ze nou alweer? Straks wordt dit leuke concept veel te snel uitgemolken, als een soort intensieve tv-makerij, om in de actuele boerenbeeldspraak te blijven.
Een veel intensere ervaring diezelfde donderdag was Elin, een van de pijnlijkste doch eerlijkste documentaires van dit jaar. De film volgt vier jaar lang het gezin van Marie-José en Patrick, ouders van een tweeling die veel te vroeg werd geboren. Onaffe lichtgewichtjes over wie de artsen aan de ouders vroegen: zullen we proberen ze in leven te houden of niet? Als ik het goed begreep, hakten de artsen zelf de knoop door. De kindjes werden aan de machines gehangen en terwijl Bente er goed doorkwam, bleek Elin meervoudig gehandicapt. Vooral fysiek, want in haar koppetje lijkt weinig mis. Alleen is vanwege dat niet meewerkende lijf communiceren met woorden een drama. De zoektocht naar een manier om via een computer te kunnen praten is de rode draad in de documentaire.
Daarbij mochten filmmakers Cinta Forger en Walther Grotenhuis heel dicht bij het gezin komen, vanaf het moment dat de meisjes 10, 11 jaar oud zijn. Je ziet hoe moeder Marie-José totaal is toegewijd aan Elin. Haar meestal als enige verstaat en begrijpt. Ze tilt het toch al flinke meisje
met een onvoorstelbare kracht steeds weer in rolstoel en bed.
Elin lijkt altijd goed gemutst, wil graag actie om haar heen, maakt grapjes. Maar als het voor een kijker al zo frustrerend is om de moeizame communicatie te zien, hoe hoog moet dan de stress in Elins binnenwereld zijn?
Dat Bente en Elin een tweeling zijn, laat je het ongrijpbare, het oncontroleerbare van het leven zien. Je kan denken: ze moeten dit soort premature baby's toch niet laten leven. Maar deze twee kindjes zaten in hetzelfde schuitje. En de een werd een sterk en gezond kind, terwijl de ander zal nooit zelfstandig zal zijn.
Je kan gedachten hebben over hoe de moeder haar aandacht verdeelt over het hele gezin. Maar je kan ook besluiten er niets van te denken. Neem het moment dat Bente met haar moeder zit te eten, maar Elin aandacht nodig heeft en Marie-José opstaat. "Zit ik weer alleen aan tafel", zucht Bente, een ingetogen meisje dat dan met haar grote ogen even veelbetekenend naar de camera kijkt.
Maar het leven komt zoals het komt. De documentaire maakt niets mooier dan het is.
Je blijft als kijker met heel wat vragen achter en misschien is het goed te weten dat de familie is te volgen via FaceBook (M'n zusje is 'gehendie-kept'). Ik zag er dat Elin inmiddels is geopereerd aan haar rug en nu in een soort loopfietsje een beetje zelfstandig kan bewegen.
En ik dwaal naar de site Mantelmama, waar een vader van een meisje met beperkingen zich afvraagt waarom hij altijd voelt dat hij in twee werelden leeft. "Ook wij zijn onderdeel van de 'gewone' wereld. Het is de wereld waarin wij met z'n allen samen leven."
Precies. En die grote wijde wereld, ik ga me er even lekker in verstoppen.