Zomergasten: de beheerste bourgondiër.

Je zou het soms bijna vergeten, maar op deze wereld barst het ook van de mooie dingen. En het wemelt er van de mensen van goede wil. Bij 'Zomergasten' schoof zondag een wel heel aanstekelijke positivo aan, de Belgische zanger en acteur Wim Opbrouck.

Een man met een open gezicht en sprekende handen. Als een kind zo blij dat hij een mooie avond mocht maken. Want scheppen is zijn lust en zijn leven. Prietpraat of poeha heeft hij daarbij niet nodig. Zijn passies zijn gewoon aards, inclusief lekker eten en drinken. What you see is what you get.
Ongeduldig begon de artistiekeling aan zijn avond: "Ik wil geen fragment hoeven schrappen." We kregen meteen een krachtige Jan Wolkers te zien - nota bene uit 'Zomergasten 1991' - met een anekdote over dichter Dylan Thomas. Opbrouck: "Ik hou van mensen die het vuur doorgeven." Het vuur was hier de poëzie, een onmisbare muze voor de Belg die hij omschreef als 'de grond waarvan ik pluk'.

Vervolgens ging het over schaamteloos spelplezier. We zagen componist Henryk Gorecki en dirigent Reinbert de Leeuw in een woeste rampartij op twee piano's. "Mocht ik les geven op een acteerschool dan zou ik mijn leerlingen dit laten zien", zei Wim Opbrouck, jaloers op de vrijheid die de twee musici zich permitteerden om muzikaal volledig los te gaan, ondanks de camera. Opbroucks liefde voor het onconventionele kwam ook naar voren bij een fragment uit de film 'Il Divo' van Paolo Sorrentino. De Zomergast wilde dat hij in zijn kop zo los kan zijn als deze Italiaanse regisseur die vaak met onorthodoxe oplossingen komt. 'Wat zijn wij toch brave filmmakers', verzuchtte de vlezige Vlaming. Misschien heeft zijn fascinatie voor begrafenissen en rouwstoeten ook wel te maken met dit verlangen naar ongegeneerde expressie.

Als kijker die niet bekend is met het werk van Wim Opbrouck - en dat zal voor veel Nederlanders gelden - was het moeilijk om te ontdekken hoe braaf of ingetogen diens eigen creatieve producten dan eventueel zijn. Het werd ook niet duidelijk hoe zijn werkzame leven zich eigenlijk heeft ontwikkeld. Een compilatie van beelden uit Opbroucks oeuvre was best handig geweest. Ik had er graag de uitweiding over zijn conflict met een Gents theatergezelschap voor ingeruild want daar kon ik geen chocola van maken. Of anders dat probleem van de 'eendagsacteur', dat mij op wereldschaal ook niet zo belangwekkend leek.

Veel spannender was het onderwerp pedofilie en kindermisbruik, dat voorbijkwam via onder meer fragmenten over kinderboekenschrijver Ted van Lieshout die in zijn jeugd door een volwassen man werd belaagd. Er werden interessante statements gedaan zoals 'alle nuance is weg uit de discussie over pedofilie' en 'seksualiteit zit te veel in de schuldhoek'. De acteur uit het land van Dutroux begaf zich welbewust op glad ijs, maar presentatrice Janine Abbring haalde hem van de baan voordat hij uitglijers kon maken. Jammer, want zijn opmerking over het 'onderkennen van onze perverse hartstochten' smaakte naar meer. Hopen dan maar dat Opbroucks plan slaagt om 'Het Hout' van Jeroen Brouwers te verfilmen, een boek over - verjaard - misbruik op een katholieke kostschool in de jaren '50. "Hier kan fictie doen wat justitie niet meer kan", aldus Opbrouck.

Vooral was deze 'Zomergasten' een aangename aansporing om van alles te gaan lezen, bekijken en beluisteren. Geef die man een boekenprogramma, dacht ik geregeld. Of een filmrubriek. Laat Opbrouck een kookprogramma gaan presenteren. Geef hem een muziekprogramma. Een praatprogramma over pacifisme desnoods. Hij zal veel mensen weten te inspireren en op mooie dingen wijzen. Maar verbind Opbrouck maar niet aan een politiek programma, zoals hij zelf ook aangaf. "Ik zou een perfecte multiculturele samenleving willen hebben, maar ben geen politicus."

Abbring typeerde hem als 'gutmensch' en raadde hem aan dit etiket als geuzennaam te dragen. En dat vond Wim Opbrouck prima, want 'je hebt toch gutmenschen nodig om vooruit te komen.' Een fragment met John Lennon had hier niet misstaan.

Als Zomergasten deze keer een bourgondische maaltijd was, dan was het dessert zondag bitterzoet: Nina Simone, met een volslagen eigenzinnige uitvoering van het lied 'Stars' van Janis Ian op het jazzfestival van Montreux in 1976. Waanzinnig. Opbrouck zelf omschreef de getormenteerde muzikante hier als krachtig en gebroken tegelijk.

Na afloop leek het er even op dat hij erbij zou gaan huilen. Maar hé, je bent een beheerste bourgondiër of niet.

    <<<later                                                                                            eerder>>>