De natuur doet niet aan onrecht, de mens is er heel goed in
Woensdagavond op NPO1 dan de grote inzamelingsactie voor de slachtoffers van de aardbevingen op 6 februari in Turkije en Syrië. Was het pas negen dagen geleden? De overdonderende, onherroepelijke ramp lijkt zich in mijn lijf te hebben verankerd alsof hij er altijd is geweest. Benieuwd hoeveel mensen ondertussen nog niets hebben gegeven om de slachtoffers en de reddingswerkers ter plekke te helpen. Zouden sommigen echt wachten op zo'n nationale inzameling door NPO, RTL en Talpa om de beurs te trekken, wellicht vanwege het fijne gevoel van eendracht?
Veel landgenoten doneerden al wel, op allerlei manieren. Zo'n actieavond op televisie betekent voor hen misschien: zal ik nog een keer geven? De beelden uit het rampgebied blijven om te janken. Zo zat ik maandag langdurig in een wachtkamer waar keer op keer hetzelfde filmpje voorbijkwam op een scherm, van een kind dat nog levend uit het puin werd getrokken. Iedereen om me heen bleef er doodstil naar staren.
Maar toch, nu het aantal vermoedelijke slachtoffers steeds maar hoger wordt, lijken de beelden van dit soort wonderbaarlijke reddingen hun opbeurende effect te verliezen. Te nietige druppels op de gloeiende plaat van de moedeloosheid.
En welke emoties gaan er de komende tijd nog spelen? De natuur doet dan wel niet aan onrecht, maar de mens is er bijzonder goed in: de eerste rechtszaken tegen frauduleuze aannemers, corrupte politici, weigerachtige verzekeraars en andere hartelozen staan al in de steigers lees ik.
Hoe zou onze wereld eruit zien zonder geld? Het blijft een interessante kwestie.
Neem maandag zowel de schrijnende seizoensstart van Radar, als aflevering 5 van Planet Finance, de verhelderende VPRO-serie over de duizelingwekkende wereld van het grote geld. Deze laatste had als toepasselijk thema Ramp te koop en ging over het gokken op natuurrampen door de grote beleggers en de superrijken. Wat per saldo misschien minder onethisch is, dan het klinkt. Neem de stad New York: na orkaan Sandy in 2012 wilde geen verzekeraar de stad meer een betaalbare polis verstrekken tegen toekomstige overstromingen. Avontuurlijke beleggers durfden wel een rampenobligatie aan, een lening die New York niet hoeft af te lossen mocht het binnen de contractperiode misgaan met het waterpeil. En krijgt een belegger onderweg koudwatervrees, dan kan hij altijd proberen de obligatie door te verkopen. Win-win.
Met een veel viezer gevoel bleef ik zitten na Radar, het zo belangrijke consumentenprogramma van AvroTros dat dit seizoen van NPO1 naar NPO2 is verhuisd. In de ijzersterke eerste editie van dit jaar ging het zowel over het zielige gesjacher van sommige woningbouwcoöperaties die mensen in slecht geïsoleerde woningen laten leven en liegen over de energielabels, als over hoe zorgverzekeraars hun klanten laten zwemmen: geregeld hebben ze niet op tijd alle contracten met de zorgaanbieders rond en ontdekken patiënten te laat dat hun behandelingen niet worden vergoed. Een kermis die ieder jaar rond 1 januari opnieuw speelt.
En dan te horen in Planet Finance dat er wereldwijd zo'n 10 tot 20 biljoen dollar aan overtollig kapitaal is, geld dat geen doel heeft. Hoe dan? Misschien kan je beter zeggen dat de eigenaren ervan geen nut hebben.