Over de onstopbare werklust van een gekromde groenteboer
Blijkbaar was 'Van verlies kun je niet betalen' al twee keer uitgezonden, beide keren had ik de Zeeuwse documentaire gemist. Zondagavond stond hij opnieuw geprogrammeerd als noodgreep van 2Doc, omdat de rechter de geplande uitzending 'Nederland Fraudeland' - over een Fiod-onderzoek - had verboden. Hoe dat precies zit kan ik u niet vertellen. Maar over het geluk dat daar opeens groenteboer Adrie Trimpe en zijn Francien door het beeld schuifelden, weid ik met grote graagte uit.
Kijkt u maar mee: twee kromme mensjes van dik in de tachtig zijn nog iedere dag in de weer in hun groentezaak. Hij al meer dan vijfenzestig jaar en echt altijd: na zes lange dagen winkel, volgt op zondag de boekhouding. Nee, Adrie is geen kerkganger, de zondag is 'eene gewone werkdag hé'. Alles gaat nog op papier, met handgeschreven bonnetjes. Een gebroken leesbrilletje op de neus. De cash in een grote knip.
We zijn in Vlissingen, waar Adrie ook rondrijdt in zijn rode bestelbus om bestellingen af te leveren. En aardappels en ander spul ophaalt bij de boeren, al kan hij haast niet meer lopen. De scène waarin Adrie worstelt met een enorme lading boerenkool: het is bijna slapstick.
Ook onvergetelijk zijn de momenten waarop melkboer Simon een bakkie doet bij Adrie. Zwijgend zitten de mannen aan een tafeltje. Soms bladert Simon door de krant, maar hij weet het al: "Geen nieuws". Kondigt een toiletgang aan. "Ik kan het er niet uit zweten hè."
Adrie gaat maar weer aan de gang. Bestellingen klaarmaken, bintjes schrappen. Klanten helpen die eens per week betalen.
Eerst denk je: wat een bewonderenswaardige mensen, om zo hard te blijven werken. Kom daar nog maar eens om, bij de huidige generatie labbekakken die al overspannen raakt van een onpersoonlijke zoomvergadering.
Maar gaandeweg toont dit wonderschoon gemaakte portret de barsten en de kraken in het bestaan van echtpaar Trimpe. De camera gaat mee in de bestelbus van Adrie, en is getuige van een bijna-aanrijding. Francien klaagt niet echt, maar is sinds 58 jaar nooit meer op vakantie geweest. Adries zorgzame zus Ada - ze kookt voor het stel en helpt iedere dag mee - vertelt hoe ze zelfs op haar trouwdag 's ochtends nog moest werken van broerlief. Het huwelijk was toch pas half 3 's middags? Wanneer Ada drie maanden met de caravan naar Frankrijk wil, als een normale pensionado, zadelt Adrie haar met een enorm schuldgevoel op. Alsof ze een verrader is.
Zo kan het natuurlijk niet verder. Het is het klassieke gevecht van de koppige bejaarde, die zelf vindt dat hij nog zelfstandig functioneert, maar niet in de gaten heeft hoeveel mensen er inmiddels aan de zijlijn staan om bij en in te springen. Uiteindelijk trekt Adries lichaam aan de noodrem en komt de machinerie van deze eigenheimer knarsend tot stilstand in een ziekenhuisbed.
Met zilte ogen zie je hoe Adrie uiteindelijk rust in zijn donder vindt. Al zegt hij: "Mijn wens is sterven, dat mag je best weten", hij lijkt te beseffen dat hij best tevreden kan zijn over zichzelf.
"Dit is het verhaal van de verdwijnende middenstand. Het verhaal van hard werken en daar je levensvreugde uit halen, totdat het echt niet meer gaat", zei maakster Helge Prinsen bij de première in 2018. Mooi lesmateriaal op menige school lijkt me.
<<<Vliegende Hollanders Wie van de 3 >>>