Eerbied voor grijze haren
Dit weekend van Dodenherdenking en Bevrijdingsdag op het scherm weer veel oude mensen die erbij waren, en geëerd worden voor hun rol in de laatste oorlog. Maar niet iedereen die de oorlog nog heeft meegemaakt staat in ons land op een veilig voetstuk. Dat blijkt 's zondags uit de serie 'Uitgewoond', een indringend verslag van de gedwongen verhuizing van een aantal zeer oude bewoners van woonzorgcentrum 'De Drie Hoven'.
'Uitgewoond' bestaat uit acht kleine afleveringen van ruim een kwartier, door regisseur Marijke Schonewille simpelweg gefilmd met haar smartphone. Ze begon hiermee in 2018, toen de bewoners van 'De Drie Hoven' hoorden dat dit Amsterdamse tehuis dicht gaat. Het is blijkbaar niet meer geschikt en modern genoeg, de liften te klein, de waterleiding niet goed en er moet echt geen brand uitbreken. Maar de kamers ogen gezellig, de mensen hebben iets met elkaar, er wordt gerummikupt dat het een aard heeft, er zijn vriendschappen. 'Hier ga ik sterven', dachten de meeste bewoners toen ze er terechtkwamen.
Op de valreep moet alles uit elkaar. De soms stokoude bewoners - zoals Map (102), Grada (103) en Anton (100) - komen op de lijst om elders geplaatst te worden, maar weten tot kort voor de verhuizing niet waar en wanneer. In de alternatieve tehuizen moeten eerst andere mensen omvallen, zodat er een plaatsje vrijkomt. De een reageert monter, de ander verward, en duidelijk is: niemand zit hier op te wachten. De krasse 91-jarige Hetty heeft nog actie gevoerd de sloop vijf jaar uit te stellen - om de Hemelse Verhuizer wat extra tijd te geven uithuisplaatsingen overbodig te maken - maar het mocht niet baten. "Geldkwestie", vermoedt ze.
Het schrijnendst is meneer Anton Henraat. Hij is honderd jaar en zes maanden oud, ziet en hoort niet meer best, zit maar wat te zitten. Hij is op. Het vooruitzicht om in deze laatste, moeilijke fase van zijn leven nog een keer te moeten verhuizen, heeft in zijn hoofd de knop definitief omgezet. Hij wil euthanasie. Daar zit de broze man dan, te grienen op de bank, omringd door de deskundigen en verantwoordelijken die een oordeel moeten vellen over zijn levensperspectief. Je zou hem naar de eeuwigheid willen wiegen in je armen. En zeker niet op transport zetten.
Al kijkend vraag je je - net als Hetty - af waarom er niet meer tijd wordt genomen. Waarom niet een paar jaar langer uittrekken voor het ontmantelen van het gebouw? In de leeggevallen kamers komen tijdelijk studenten wonen, wat zorgt voor leven en gezelligheid: het is dus niet zo dat de laatste inwoners in een soort ghost town zouden wonen.
De aflevering deze zondag heeft als thema 'Veerkracht': filmster Marijke Schonewille is verrast hoe monter veel bewoners toch maar doorgaan met inpakken en de moed erin houden. Map strijkt een laatste wasje weg voordat ze opkrast, Mien (97) hoort haar nieuwe adres en is blij dat het dichter bij haar dochter is.
Jan Carel (95) bezoekt de oude Anton, die net als hij Indonesië-veteraan is. Hij mag een foto van zijn vriend uitkiezen, van Anton als soldaat. En neemt er eentje waarop geen wapens zijn te zien. Antons strijdlust om waardig en rustig te mogen sterven staat toch wel in zijn geheugen gegrift.
<<<Dodenherdenking De Outsiders>>>