Epifane ervaringen tussen Friese kerktorens
Misschien komt omdat mijn oma Tetje Stellingwerf heette, maar ik geniet vaak enorm van de documentaires van Omrop Fryslân, die in het weekend een landelijke podium krijgen op NPO2. Vorige week was een mooi portret te zien van de pittige schrijfster Aggie van der Meer, afgelopen weekend kon je mee wandelen over het nieuwe Ziltepad, in de Fryslân Dok It smelle paad (Het smalle pad).
Deze looproute-in-wording betreft een pelgrimspad dat minstens vijftien kerken moet gaan verbinden langs de Waddenkust, van Noord-Holland tot Groningen. Een tocht van baken naar baken, zoals de kerktorens werden genoemd. De docu is een ware hoogmis voor het wandelen: vele zegeningen ervan komen aan bod. Zoals de herstellende effecten, het jezelf tegenkomen en ook de ontmoeting met de geschiedenis: wandelen door een eeuwenoud landschap is in feite tijdreizen.
En je kan er ook een beetje high van worden.
Althans, dat lijkt zo wanneer de camera meewandelt met een hoogleraar die - hoe toepasselijk - Zef Hemel heet. Hemel houdt zich aan de RUG bezig met de revitalisering van stad en platteland en moet op een stukje Fries Ziltepad vechten met de weergoden. Slaapt onderweg in een kerk, mijmerend over spoken en geesten: je ligt daar in feite wel op een begraafplaats.
Hemel komt door het nederige lopen tot grootse inzichten: "Als je je door het landschap beweegt in dat trage tempo, dan wordt het opnieuw dramatisch en krijgt het betekenis." Iets wat je vervult, noemt Hemel het. "Je krijgt een andere waardestelling. En als je dan het landschap gaat opbouwen kom je bij een duurzame toekomst uit. De andere route, via de economie, via hoge snelheid, komt nooit bij duurzaamheid uit."
De hoogleraar moet bulderend lachen om deze openbaring die hem overkomt in de geselende regen, ver weg van z'n kantoor.
Maar aan de einder dreigen alweer de contouren van oud patroon: moet dit pad een marketingding worden? Vrijetijdsdeskundige Merlijn Pietersma krijgt al lopende namelijk ook visioenen. Van het herstellen - niet asfalteren! - van veel meer boerenpaden, klompenpaden, kerkpaden. "Daar kunnen we geweldig mee scoren, dat gaat echt nieuw bezoek aantrekken. Ook van onszelf, van mensen die tot de kern van hun zaak willen komen. Er is eigenlijk geen beter gebied in Nederland dan hier, om te kijken wat er met je gebeurt."
De term bezinningstoerisme valt en de hoogleraar kreunt bij het idee. Nee, de Groningers en Friezen moeten eerst zelf gaan lopen, vindt hij. "Dán verandert er iets."
Wat precies wordt niet duidelijk. Maar heeft u misschien Het Zoutpad gelezen? Dat boek waarin twee berooide mensen zich een weg uit de misère wandelen? Alleen al van het lezen over hun wandeling heb ik zo veel geleerd. Bijvoorbeeld hoe verschillend mensen reageren als ze het verhaal van de hoofdpersonen horen. Wanneer dit echtpaar vertelt dat ze wandelen als uitdaging zien, dan zijn het prima luitjes. Wanneer ze opbiechten dat ze dakloos en arm zijn, dan wordt meteen afstand gehouden.
Sinds Het Zoutpad geef ik veel gemakkelijker wat geld aan een straatmuzikant of een bedelaar, wetend hoeveel verschil een paar euro kan uitmaken, qua hoe je de dag doorkomt. En beseffend dat je nooit weet hoe iemands verhaal in elkaar zit. We oordelen al zo vaak op eerste gerucht.
<<<15 december uitstotertje>>>