Het veelkoppige monster van de woningnood
"Ik wil iemand de schuld kunnen geven!", schreeuwt de programmamaakster uit. Wie niet, join the club! Haar gaat het om de grote vraag: waarom kunnen huislozen zo moeilijk instappen op de woningmarkt, waar vind je nog een betaalbaar huis, dan wel huur dan wel koop?
Cabaretière Yora Rienstra analyseert de ontoegankelijkheid der Nederlandse woningmarkt deze weken op geheel eigen, luchtige wijze in Half Holland Dakloos (VPRO), een serie die draait om persoonlijke verhalen. Het relaas van Rienstra (1981) zelf: ze woont met twee kinderen en vriendin op zolder bij haar ouders in Amsterdam. Heel gezellig, maar wel een noodgreep. Ze kan een hypotheek van 213.000 euro krijgen, maar wat koop je daarvoor in de hoofdstad? Een paar overdekte parkeerplaatsen.
Nog slechter stond donderdag de sniffende Angelique ervoor, een alleenstaande moeder met baby op de arm. Ze had net de sleutels moeten inleveren van haar anti-kraakwoning in Spijkenisse, zonder zicht op een nieuwe woning. Ik leerde nieuw jargon. Zonder adres ben je spookburger. Bij de gemeente moet je dan een postadres vragen, dan ben je administratief weer in orde en officieel dakloos. Angeliques pech? Ze heeft gewoon een baan en is niet verslaafd. Maar verdient te weinig voor een fatsoenlijke woning en te veel om voorrang te krijgen. "Als ik m'n leven niet zo op orde had gehad, dan kreeg ik wel urgentie", concludeert ze cynisch. Zelfs voor de daklozenopvang scoort ze te weinig punten.
Huizenflipper: een ander nieuw woord. Handige ondernemers speuren de huizenmarkt af op opknappertjes, kopen ze met geleend geld en maken er een gelikt huis van dat zo op Instyagram kan met een ik-móet-echt-een-visgraatvloer en ik-kan-niet-leven-zonder-zwart-metalen-industriedeur. Daarna is het kassa bij de doorverkoop. We zien een stoere Jeanine die zo'n huizenflipper is en geef haar eens ongelijk. Maar ieder verhipt huis betekent dat een goedkope woning verdwijnt.
Rienstra maakt een wilde rit in de Lamborghini van vastgoedkoning Wesley, een selfmade jongen die al op zijn twintigste uitvogelde dat hij rijk kon worden door middenwoninkjes op te kopen en er Oostblokkers in te huisvesten. Hij heeft er nu zo'n 25 en die leveren per stuk al snel 1400 euro huur op per maand. Rekent u even mee? Ja, dan kan je wel gieren in een lambo. Moeilijk om deze jongen vol oer-Hollandse zakengenen overal de schuld van te geven.
Yora zwerft ook over de natte en gure en eindeloze Oudebildtdijk. De kleine dappere huisjes hier trekken tegenwoordig meer kijkers uit de Randstad dan uit Friesland, vertelt de makelaar. En de prijzen stijgen vrolijk mee. De beroemdste importburger aan de dijk is presentator Harm Edens, weet iedereen. "Een rare man", vindt een buurvrouw. Maar dat vindt ze geloof ik van alle import.
Half Holland Dakloos lijkt een zoetzure kroniek te worden van dit gave doch scheve land vol woonstress. Moet het tweedewoningbezit worden verboden? Moet er een vierkantemeterlimiet komen? Moeten vakantieparken woonwijken worden? Zijn we ook wel luxepaardjes geworden?
Nog even en de redactie van BinnensteBuiten vindt het te gênant worden om iedere keer weer de prachtigste huizen te laten zien van mensen die ook maar eenvoudige klojo's zijn, maar simpelweg de tijd mee hadden. Dat is nu wel anders.