Moet dan ook het internet een mondkapje op?
Schrijnend was Arjen Lubach zondag, wederom. Het ging dus niet over de vakantievlucht van onze koning, maar wel over mensen die ze zien vliegen. Een groep landgenoten denkt dat onze politici bloeddrinkende kinderverkrachters zijn. En dat corona een complot is. Ze schreeuwen daarover op straat. Soms zeer agressief in het gezicht van onze volksvertegenwoordigers. Hoe komen deze mensen aan hun 'informatie'? Lubach deed een rondje internet en liet zien hoe daar wordt geredeneerd, bijvoorbeeld door Lange Frans.
Het is instructief op YouTube eens een gesprek van deze rapper uit te zitten, bijvoorbeeld dat met mede-muzikant Bizzey. Bijna een half miljoen kijkers gingen u voor. Zij zagen twee zelfverzekerde mannen die precies weten hoe de wereld in elkaar steekt. Persconferenties? Geënsceneerd. Vaccins? Onbetrouwbaar. IC's? Zijn leeg, maar dat mogen verpleegkundigen niet verklappen. Mondkapjes? Voor de show. Pedonetwerken? Overal. En fok da RIVM, man.
Bizar ja, hoe vijandig sommige medemensen de wereld blieven te zien. In mijn Facebookwereld zitten ze ook, volwassen mensen die berichten doorsturen over hoe kanker simpelweg is te genezen met een bepaald bloemetje en hoe vals het is dat de farmaceuten deze kennis achterhouden. Of over mondhygiënisten die overspoeld zouden worden met mensen die tandvleesproblemen kregen door het dragen van mondkapjes. 'Zie je, de óverheid maakt ons ziek.'
Het liefst klik ik die berichten weg, maar ik wil ook zien hoe het werkt. Zoek soms terug waar verhalen vandaan komen, waar de zaadjes werden geplant. Zie de tentakels van alternatieve webmedia, het oude Niburu, maar ook vanuit de 'gevestigde orde' van de Rupert Murdochs van deze wereld: je kunt het internet bepaald niet de schuld van alles geven. Maar het wereldwijde web is wel hét kanaal om gedachten en opinies vervolgens de hele wereld in te slingeren. A la minute.
De uitzending van Lubach versterkt ongetwijfeld de druk op de politiek dat er criteria moeten komen om de internetstromen gezond te houden. Maar welke? En hoe? Moet er een vertragend filter komen? Internet met mondkapje? Drempels? Ga er maar aanstaan.
In Buitenhof zondag tastte Pieter-Jan Hagens bij een hoge Facebook-pief af hoe dit bedrijf denkt over zijn verantwoordelijkheid inzake het bewaren van de rust in de wereld, het weren van fake news, het overeind houden van iets als een gemeenschappelijke waarheid. En die pief was Nick Clegg, ooit vicepremier van het Verenigd Koninkrijk, nu hoofd communicatie van Facebook.
Clegg verdedigde zijn nieuwe werkgever met verve en stelde dat Facebooks bijdrage aan de wereld per saldo positief is. Hij pareerde alle kritiek: altijd en overal heb je foute types, Zuckerberg heeft het internet niet uitgevonden, Facebook is nog zo jong, beginnersfouten zijn onvermijdelijk, we hebben al zoveel censoren in dienst, maar een paar procent van de circulerende informatie is politiek getint. Enzovoort.
De suggestie dat het bedrijf Facebook op z'n minst gesplitst moet worden omdat het te groot en te machtig is, daar moest Clegg niets van weten. Wimpelde het af als kinnesinne, als een bedrijf veroordelen puur omdat het succes heeft.
Dat een normaal mens tegen bedrijven met een monopoliepositie is, dat leek de oud-politicus allang vergeten.