Trojka hier, trojka daar: Drs. P en Freek de J

06-09-2019

Trojka hier, trojka daar, flinkgebouwde weduwnaar. Mijn jeugd was niet dezelfde geweest zonder Drs. P. Zijn absurdisme sloot perfect aan bij ons buitenspelende kinderen: we galmden zijn teksten door de straat. Natuurlijk, dat liedje over al die dode juffrouwen in het trapportaal - De Commensaal - was niet kinderachtig, maar ook weer niet overdreven wreed voor wie opgroeit met Roodkapje en de moordende ezelskaak van Samson.

Feestgedruis alom dus over de NTR-documentaire die donderdag werd uitgezonden vanwege de honderdste geboortedag van deze Heinz Polzer. 'De terugkeer van drs. P' is een liefdevolle film, die soms bedoeld lijkt als therapeutisch proces voor zijn vrienden. Want al hield Drs. P niet bepaald van 'gevoelsuitstortingen' en zong hij liever over knolraap en lof dan over menselijke sentimenten, aan het eind van zijn leven gaf hij zich volledig over aan oude en nieuwe vrienden zoals Vic van de Reijt, Ivo de Wijs, Ringo Maurer en Dafne Holtland.

Zij vertellen met liefde over de ups en downs in hun relatie met de bijzondere artiest. Spelen zelfs na hoe ze het broze P'tje opzochten in het verzorgingstehuis en ervoor zorgden dat hij uiteindelijk netjes in de kist lag. Polzers vrouw Mieke keek toen allang niet meer naar hem om: het was een moeizaam huwelijk. Enerzijds stuurde P zijn vrouw om de paar dagen lieve gedichtjes - tientallen jaren lang -, anderzijds joeg zij zijn vrienden weg, zat hij flink onder de plak. Nu blijkt Polzer een vrolijke schuinsmarcheerder te zijn geweest, dat hielp vast niet mee. Verrukkelijk is de herinnering van vriend Guido Lauwaert aan Drs. P's repliek, toen ooit een bedrogen echtgenoot met dubbelloops geweer op de plaats des overspels verscheen. Onze doctorandus opende het raam en zei: "Kan ik u met iets helpen, meneer?"

"Drs. P heeft de raarste mensen geïnspireerd, zelfs Freek de Jonge", valt te horen in de film. Over deze cabaretier was deze week ook een documentaire te zien, 'Freek'. En die ebt nog lang na. De Jonge werd eind augustus 75 jaar en regisseur Dennis Alink koos als thema De Jonge's niet aflatende vlucht voor de dood, voor stilstand, en voor 'de confrontatie met dingen waarover hij geen controle heeft'. De Jonge vond het allemaal prima en gaf Alink zelfs de opdracht mee: "Ik moet gebroken worden."

Is dit Dennis Alink gelukt? 'Freek' leert ons De Jonge kennen zoals je hem vermoedt: een creatieve, briljante vakman, doch privé een egocentrisch, moeilijk mens. Lastig te ontdooien, gesloten, ongeïnteresseerd in anderen. Vrienden heeft hij niet. Maar hij lijkt er niet mee te zitten.

In DocTalks - op NPO Extra - kan Alink dan ook niet zeggen dat hij De Jonge heeft gebroken. Hij trekt wel even een snoeiharde conclusie over diens manier van leven: "Dit heeft een onwaarschijnlijk oeuvre opgeleverd, maar de vraag is wat daarvan blijft hangen in het collectief bewustzijn. Het antwoord is misschien pijnlijker dan we zouden willen." Poe poe. Het lijkt me niet dat Freek de Jonge's werk ooit vergeten zal worden in dit land.

En: over Drs. P werd duidelijk dat hij zijn menselijker kant negentig jaar lang verhulde, maar zijn vrienden uiteindelijk toch toeliet. Er is sowieso nog hoop voor Freek de Jonge.

<<<rollenspel                                                                            Beau>>>