Alles is te koop, en zeker populariteit

24-01-2020

"Het wordt steeds moeilijker solidariteit met de samenleving te voelen", vertelde me laatst een lezer, die liever anoniem blijft*. Hij merkte hoe de vele verhalen over fraude en corruptie hem aanvreten. "In de Bijbel staat dat God de wereld maakte in zes dagen en op de zevende dag rustte. Op de zesde dag heeft Hij de mens geschapen. Had Hij maar een vrije zaterdag genomen", schreef hij nogal cynisch.

Dit soort moedeloosheid is goed te begrijpen, want overal verdwijnt de onschuld naar de achtergrond. Neem de uitzending van Rambam donderdagavond, met als thema 'Stemmingmakerij'. De jonge onderzoekers van BNNVARA testten hoe gemakkelijk het is om te frauderen met publieksstemmingen via internet of sms'jes. Online vind je moeiteloos aanbieders van stemsystemen, die tegen betaling polls en peilingen voor je willen beïnvloeden. Soms relatief onschuldig. Zo zagen we hoe de mening over een stelling van het NPO1-radioprogramma Stand.nl werd omgedraaid door een Russische 'stembot'. Voor een paar tientjes bracht hij honderden 'oneens'-stemmen uit zodat het standpunt 'de kopbal moet ontmoedigd worden' (vanwege het verhoogde risico op dementie voor voetballers) na een aanvankelijk voorsprong uiteindelijk toch werd weggestemd.

Rambam verstoorde nog meer verkiezingen: een fotowedstrijd in de NRC, de samenstelling van de VIVA400-lijst en de publieksprijs bij de Ondernemer van het Jaar-verkiezing in Amstelveen. In de eerste twee gevallen werd de fraude snel opgemerkt, maar in Amstelveen zou een onterechte winnaar zijn gehuldigd, had Rambam zijn actie niet opgebiecht.

De redactie stond er nog niet eens bij stil hoe je een verkiezing dus ook kunt corrumperen door

juist je tegenstander te overladen met nep-voorkeurstemmen. Grote kans dat hij of zij dan uit de race wordt genomen op verdenking van fraude.

Wat Rambam wel deed was allerlei meer en minder bekende Nederlanders vragen of ze een wedstrijd zouden willen winnen door stemfraude 'als echt niemand er achter zou komen'. Voor velen bleek die verleiding te groot.

Hoe zou achter de schermen van het Songfestival met dit soort nepperij worden omgegaan, vroeg ik me af. Zag u die Rotterdamse ondernemerT van die T-shirts met de tekst 'Pleurt op met je festival'? Misschien geeft dit hem nog een extra verkoopargument.

Een prachtig oer-Nederlands gevecht met het geweten was dinsdagavond laat te zien voor wie alle talkshows eens liet voor wat ze waren. Op NPO2 werd 'Zwart IJs' herhaald, een documentaire uit 2013 over een paar fanatieke langeafstandschaatsers van zeer christelijke huize. Gezonde plattelandsjongens als Geert Jan van der Wal, Aleid Klompmaker en René Ruitenberg die vanaf de kansel horen dat 'sport niet je god moet worden'. En dan dreigt in 2012 de langverwachte Elfstedentocht op zondag te worden gereden. Mag dat of niet?

De Tocht der Tochten ging ook dat jaar uiteindelijk niet door en dat maakte aan alle afwegingen sowieso een eind. Niet dat opa Jan Klompmaker ooit gezwicht zou zijn voor de verleiding, werkelijk bevreesd als hij is voor de hel. "Kon je het maar kopen", verzuchtte hij ergens over het toegangskaartje voor de hemel. Maar dat zou natuurlijk ook sjoemelen zijn.

*maar die bekend is bij de redactie 

<<<Akbarstraat                                                                       muzikaal drama>>>