‘Hoort u nog bij Nederland, vindt u?’ ‘Nee’.
Als alle niet- en blancostemmers - bij de laatste Tweede Kamerverkiezing meer dan 2,3 miljoen - een eigen partij zouden oprichten, werden ze misschien wel de grootse van het land. Zo'n Verenigde Volkspartij voor Niet-stemmers klinkt als een sprookje, maar is een illusie: de redenen waarom al die mensen niet stemmen zijn nogal divers. Ze zouden elkaar in no time het kot uit vechten. Alhoewel dat kot zelf een verbindende factor zou kunnen zijn.
In 'De Verloren Stem' reist Tijs van den Brink als een Bert 'Familiediner' van Leeuwen door het land, om te horen waar het misgaat tussen burger en overheid. Op meerdere adressen in aflevering 1 (donderdag, EO NPO2) was de blik naar binnen gericht: eerst maar eens een fatsoenlijk huis, dan gaan we daarna wel eens meedenken over al die andere onderwerpen in de wereld.
Zoals in de Rotterdamse lageopkomstwijk Wielewaal, die oogt als een verwaarloosd vakantiepark/bouwput. De wijk wordt weg gewalst ten faveure van nieuwbouw, en de bewoners vrezen het verdwijnen van betaalbare woningen. "Er zijn geen alternatieven, dit is discriminatie van mensen met lagere inkomens." Blonde Hennie gaat nog wel stemmen, vriendin Ramona niet. "We zouden het beter krijgen? Ik merk er niets van. Het gaat niet om wat politici beloven, maar om wat ze doen."
In het door gasbevingen geteisterde Groningen kijkt Van den Brink of het hoogbejaarde echtpaar Kuiper in Termunten inmiddels een nieuw huis heeft. Njet. Dat huis moet nog worden gebouwd en ze wonen nog altijd in een portakabin, als ik het goed begrijp. De oude Kuiper (92) klonk zwak. maar de boodschap kwam door. "Hoort u nog bij Nederland, vindt u?" "Nee." "Gaat u stemmen?" "Ik weet het niet. Ik heb altijd PvdA gestemd, dat was hier zo." De laatste keer stemde Kuiper anders, op een christelijke partij, 'omdat het dan misschien beter werd'. "Maar dat helpt ook niet", mompelde de man verslagen, door het half onttakelde huis schuifelend, steunend op zijn wandelstok.
Ik vergeleek Van den Brink zojuist met de man van het Familiediner, maar Tijs komt met lege handen, niks cadeautjes, niks dinerbonnen. En er stapt ook geen deemoedige politicus uit een limousine, met excuses en beterschap. Van den Brink kan alleen de klassiekers herhalen die hij zelf van jongsaf hoorde: stemmen is een recht, in andere landen mogen ze het niet, een blanco stem is een verloren stem, in een democratie is meedoen minstens zo belangrijk als winnen.
Montere woorden, die maar moeilijk lijken te landen.
Je zou er verdrietig van worden. En zo'n programma als 'De Verloren Stem' haalt ook de kijkcijfer Top 25 niet. In een interview uit 2014 lees ik: "Tijs van den Brink presenteert televisieprogramma's die weinig impact hebben - vindt hij zelf. Daarom wil hij ooit de politiek in." Over het waarom zei hij toen: "Om dezelfde reden als dat ik journalist ben: uit nieuwsgierigheid én omdat ik dan als christen mee kan doen met het maatschappelijk debat. Jan Marijnissen adviseerde me het niet te doen omdat ik als televisiejournalist meer invloed heb, omdat ik alle vragen kan stellen. Ik zie het niet. Wij kunnen op tv tachtig keer over iets debatteren, de Tweede Kamer bepaalt het beleid."
Wie weet wakkert deze serie het politieke vuur in hem aan.