Collectief overspannen
Alsof ze speed hadden gebruikt, Misschien kwam het omdat 'Het Lagerhuis' zich afspeelde in de studio van Matthijs van Nieuwkerk, maar maandagavond spraken politici en debaters in een enorm tempo. Geluisterd werd er minder fanatiek.
Vanwege de naderende verkiezingen heeft de Vara dit debatprogramma uit eind jaren negentig lichtjes afgestoft. Ook de oude presentator Paul Witteman is van stal gehaald: op vier maandagavonden laat hij twintig goedgebekte mensen uit het land en twee lijstaanvoerders discussiëren over actuele thema's.
Via weinig prikkelende stellingen als 'Leren carnaval vieren is het toppunt van integratie' en 'Werknemers mogen onbereikbaar zijn' werd toegewerkt naar het klapstuk: een directe confrontatie tussen Lodewijk Asscher (PvdA) en Henk Krol (50Plus). Inzet: de PVV wil net als 50Plus de AOW-leeftijd weer omlaag brengen en daarom sluit Henk Krol samenwerking met Wilders niet bij voorbaat uit.
Het ging er fel aan toe. Asscher wilde niets van Krols standpunt weten en zag kans venijnige uitspraken te doen die in het tumult nauwelijks opvielen. Zoals: 'U doet een greep in de pensioenpot meneer Krol: nu niet van uw werknemers, maar van de komende generaties'. Hear, hear. Andere teksten waren niet te verstaan omdat de mannen door elkaar spraken. Maar hoe feller de politici, hoe vrolijker Paul Witteman. Tot het gehakketak hem te gortig werd en hij de mannen probeerde te kalmeren met een olijk 'ho ho ho, dames'.
Misschien kwam je op fuifjes in de jaren '60 nog weg met zo'n belegen grapje, maar mijn humeur was al niet meer te redden. Want het was weer eens zo ver: Geert Wilders domineerde de discussie, als grote afwezige aanwezige. Hij is het onzichtbare scharnier in bijna ieder politiek debat, vaak zonder dat we weten waarom precies. Zo kon Krol vier keer herhalen dat hij alleen in zee gaat met Wilders als deze een keurig vreemdelingenbeleid gaat voeren, maar dat leek niemand mogelijk. Terecht? Wie zal het zeggen.
'Zondag met Lubach' analyseerde haarscherp dat Wilders nooit inhoudelijke duidelijkheid geeft over zijn programma of de uitvoerbaarheid ervan. En daarom zijn veel politieke confrontaties tegenwoordig een farce, omdat iedereen 'Wilders' wél als afzetpunt gebruikt. Ofwel als kanaal voor zijn eigen frustraties, ofwel als spiegel voor zijn eigen tekortkomingen. Wilders neemt iedereen de biecht af.
En dus lijken we collectief overspannen. U heeft vast het persdefilé gezien zaterdag, toen Wilders op bezoek was in Spijkenisse. Er waren zo veel journalisten en fotografen aanwezig dat het NOS-journaal door de bomen het bos niet meer zag en berichtte over een 'ongelooflijke mensenmassa' qua aanwezige aanhangers. Maandag volgde rectificatie: het waren er maximaal misschien een paar honderd.
Terug naar 'Het Lagerhuis'. Daar kafferde een debater minister Asscher uit dat hij de afgelopen jaren '0,0 had bereikt'. 'Nou', zei Asscher, 'we hebben wel 200.000 werklozen aan een baan geholpen'. Hé, een feit. Het interesseerde mevrouw niets, ze wist al wat ze vond.
De ene politicus wordt niet afgerekend op zijn daden, de andere heeft geen woorden nodig. Er zal nog eens met grote verbazing op deze tijd worden teruggekeken.