Een lijdensverhaal dat blijft hangen
Wat te kiezen uit dit tv-weekend? Schrijven dat tóch niet alles wat André van Duin deze dagen aanraakt in goud verandert? Zijn nieuwe programma 'Wat een verhaal' was ongelooflijk taai. Fijner om te zien was dat het team van 'De Kwis' ook op halve kracht een grappige en actuele show neerzet: de eerste aflevering van 'Even tot hier' van cabaretiers Niels van der Laan en Jeroen Woe stond als een huis, zeker qua muziek.
Maar een klein programma van de zondagmorgen blijft vooral hangen: 'De Verwondering', de serie inspirerende gesprekken over de werkelijke dingen des levens. Met deze keer voor mij een extra dimensie: zowel interviewster Annemiek Schrijver als haar gast, kerkmuzikant Bas Ramselaar, woonden bij me om de hoek, in dezelfde buurt in Amersfoort.
Ik weet niet of die twee elkaar toen wel eens spraken. Annemiek fascineerde altijd met een statige manier van lopen. Rechtop, een zelfverzekerde glimlach om de mond. Niet per se toegankelijk, maar dat was misschien vooral mijn interpretatie. Bij Bas Ramselaar kwam ik wel eens over de vloer. Hij was als puber een radiopiraatje, onder de naam Eldoradio. Ik luisterde graag naar zijn muziek. Een enkele keer zat ik op de zolderkamer vanwaaruit hij de wereld liet horen wat hij mooi vond. Al bereikte hij misschien maar een paar straten.
Wat ik toen niet zag, is wat Bas Ramselaar nu vertelde: dat hij vol angst zat. Angst voor alles, voor nieuwe scholen, voor studies, alles was stress. Toch ging hij hetzelfde pad op als zijn vader, grootvader en overgrootvader en werd hij professioneel muzikant die de podia op moest. Als solist met een diepe bas liep zijn agenda moeiteloos vol. Maar altijd worstelde hij met de spanning in zijn lijf.
In 2005 barstte de bom, vlak voor Pasen. Als Bach-zanger zou hij in korte tijd acht concerten moeten geven, maar het ging niet meer. Ramselaar vluchtte weg, verstopte zich in een Belgische abdij. Het pakte goed uit: hij kreeg er een mystieke ervaring en besloot de dingen anders te gaan aanpakken. Geen soloconcerten meer, maar het accent op koordirectie.
De zanger gaf een mooie omschrijving van jezelf herpakken na een burn-out: "Zodra in een verbrand bos wat regen valt, komt er vanaf de bodem toch weer nieuw leven op."
Annemiek Schrijver gooide er zelfs de vergelijking met de Jezus' angststrijd op Getsemane tegenaan. Je zag Ramselaar - die nog wel de Christuspartij zingt in Passie-uitvoeringen - even denken: mag je zo'n vergelijking wel trekken? Maar zijn eigen lijdensverhaal vertoont parallellen. "In mijzelf stierf mijn hele wezen, maar ik mocht meteen weer opstaan."
Een angst die hij ook heeft afgelegd, is dat je als zanger altijd moet imponeren met je techniek.
Via een op muziek gezet Indiaas gedicht, lyrisch vertaald door Frederik van Eeden, liet hij het verschil horen tussen 'je opblazen als een krachtpatser die wel eens even zijn kunstje zal doen' en eerlijk en gemeend een tekst te zingen met je echte stem.
Dit fragment veroorzaakt misschien nog wel eens bijgedachten de komende tijd, wanneer de fraaiste stemmen de passies van Bach weer gaan vertolken. Maar het was goed die jongen van vroeger terug te zien, de zendpiraat die toen al zijn eigen geluid wilde laten horen.