Trump is gewoon geen leuke man, maakt Hillary duidelijk.
Nieuwszender CNN had twintig zwevende kiezers uitgenodigd om afgelopen nacht in zijn studio mee te kijken naar het debat tussen presidentskandidaten Hillary Clinton en Donald Trump. Zo te zien een groepje gewone, doorsnee Amerikanen. Na afloop werden de stemmen geteld: achttien voor Clinton, twee voor Trump. Hoe duidelijk wil je het hebben.
Maar toch, wie vannacht binnen het eerste halfuur al afhaakte (het debat begon om 3 uur onze tijd) zal terug naar bed zijn gegaan met een verrassend gevoel. Het gevoel dat Trump het misschien toch wel in zich heeft om de nieuwe sterke man te worden. Trump als de schoon-schip-maker. De frisse wind. De anti-establishment guy. De patriot. Want de presidentskandidaat stelde terecht dat Clinton en consorten acht jaar lang de kans hebben gehad het land en de boze buitenwereld op de rit te krijgen, maar op veel terreinen hebben gefaald. Hij gebruikte krachtige termen. 'Het buitenland steelt onze banen en bedrijven'. 'We zijn een derdewereldland geworden, neem alleen al onze armoedige vliegvelden'. 'Rassenonrust? We need law and order'. En later ook: 'Hillary heeft dan wel veel ervaring, maar het is a bad experience'.
In het begin stak Clinton ondanks haar helderrode broekpak (stijl 'Merkel meets Mao') flets af bij Trump. Totdat ze haar kans greep en recht in de camera keek om de kijkers te wijzen op haar website, waar alle in het debat geopperde feiten gecheckt konden worden. Misschien voelde Trump dit als een aanval of een gemiste kans. In ieder geval: vanaf dat moment was hij prikkelbaar. Hij moest in de verdediging. Kon het niet laten Clinton te onderbreken, ook als dat volgens de debatregels eigenlijk niet mocht.
Wie de volle negentig minuten van het debat wakker bleef, zag Hillary uiteindelijk de langste adem hebben. Ze wachtte rustig glimlachend haar momenten af. En miste geen kans om Trump inhoudelijk niet serieus te nemen.
Ze hamerde er bij de kijkers vooral op dat Trump gewoon geen leuke man is. Terwijl ze er zelf vaak van wordt beticht 'unlikeable' te zijn, wist Clinton die pijlen vannacht prima naar Trump te laten afzwenken. Alle bekende koeien kwamen uit de sloot: Trumps seksistische gedrag, zijn mistige belastingmoraal, zijn dubieuze reputatie als zakenman die vaak zijn rekeningen niet betaalt en meerdere faillissementen op zijn naam heeft, de verdenking van racistisch gedrag bij het accepteren van huurders. En natuurlijk noemde ze het recente bakzeil dat Trump heeft moeten halen inzake zijn vreemde, koppig volgehouden bewering dat Obama niet in de VS geboren zou zijn.
'Words matter'. Zo vatte Clinton haar kritiek op Trumps grillige uitspraken samen. Woorden zijn belangrijk als je president bent of presidentskandidaat. En zei ze: "It's essential that our word is good."
Een paar keer wees Trump er op dat hij een super zakenman is en dat Amerika meer succesverhalen zoals het zijne nodig heeft. Want die horen bij 'make America great again'. Waarom hij dan toch zo vaag doet over zijn inkomens- en vermogenspositie? Clinton wees er terecht op dat we moeten weten of een mogelijk toekomstige president vrij is van financiële claims. En waar zijn belangen liggen.
Ze scoorde punten toen ze betwijfelde of Trump ooit heeft meebetaald aan die zaken die hij nu zo belangrijk zegt te vinden, zoals het onderwijs, of the troops. Zijn reactie: 'It would be squandered too.' Oftewel: het zou verspild geld zijn. Betekent deze woordkeus dat hij inderdaad nooit belasting heeft betaald? De deskundigen zullen zich er de komende dagen wel over buigen.
Trump is wel de meest ongekunstelde van de twee. Hij ging uit van zijn eigen kracht en probeerde Clinton niet uit de tent te lokken met gevoelige onderwerpen. Het werd geen smerig debat. Hij melkte het verhaal van de vernietigde e-mails niet echt uit. En liet Hillary's recente gezondheidsproblemen onbesproken. Maar ja, Trump liet nu zelf steeds een vreemd snifje horen. En moest als eerste naar het waterglas grijpen. Waarom?
De Amerikaanse pers kan weer een tijdje vooruit.