Verdwaald in Amsterdam
Een ontredderde Hanneke Groenteman voor een brugreling. Tranen in haar ogen. Ze heeft ja gezegd tegen een serieuze klus: het maken van een documentaireserie over actueel antisemitisme in Europa. Boeiend en eervol voor deze 77-jarige oude rot in het vak. Maar dat de opdracht haar zo zou ontregelen, verrast haar compleet: "Ik word alleen maar bang van dit programma."
De eerste aflevering gisteravond leek dan ook meer op een emotionele achtbaan, dan op een evenwichtige analyse: veel vragen bleven onbeantwoord.
'De kanarie in de kolenmijn' heet deze EO-serie: zoals stervende vogeltjes in kolenmijnen de voorbode zijn van een verslechterende luchtkwaliteit, zo wordt Jodenhaat gezien als een signaal van problemen in de maatschappij. Met de Joden als eerste zondebok, en daarna chaos voor iedereen.
Voor aflevering 1 bleef Hanneke in haar eigen woonplaats Amsterdam. Maar ze raakte daar al snel de weg kwijt na gesprekken met bijvoorbeeld de opperrabbijn en een radicaliseringsdeskundige. Zelf niet erg herkenbaar als Joodse zoals ze zegt, verraste het Hanneke dat dragers van keppeltjes in onze hoofdstad zo vaak worden uitgescholden, achter bewakingscamera's wonen, emigratie overwegen.
De situatie in de rest van het land kwam niet aan bod. Wat de gemiddelde Nederlander denkt ook niet. De beschuldigende vingers in de documentaire wezen eenduidig naar die jonge Marokkanen en Turken die 'dood aan de Joden' roepen. Soms op straat, massaal in de sociale media.
Hoe die gasten aan te pakken? Politiek of politie werden niet geraadpleegd. Wel aan woord kwam David Beesemer, voorzitter van sportorganisatie Maccabi. David verwacht een burgeroorlog maar noemt praten met 'jongens met zo'n laag IQ' pure energieverspilling. "Beter is een atoombom op Mossoel", vertelde hij Hanneke. Die daarna verward moest huilen op die brug.
Journalist Max van Weezel vertelde dat hij het gesprek met die jongens juist wel aangaat. Hij draagt een kleine davidsster om zijn nek en dat leidt bijvoorbeeld in het De Mirandazwembad tot pittige discussies. Maar afdoen zal hij het kettinkje nooit.
Het inspireerde Hanneke om ook de confrontatie te kiezen. Ze pakte de tram naar de wijk Geuzenveld, waar ze diverse pubers-met-capuchon-en-migratieafkomst aantrof die op hun telefoon IS-onthoofdingsfilmpjes bekijken. Fuck Israel, fuck Amerika, fuck Obama: volgens de jongens is de IS-terreur juist een complot van die 'kankerjoden'.
Hier is Hanneke op haar eigen warme persoonlijke best. Ze spreekt een van de gasten aan. 'Zeg, als je mij kankerjood noemt en ik word bang, vind je dat logisch?' 'Nee', klinkt het vanuit de capuchon, 'dat vind ik wel erg. Maar ik zeg het alleen als er iets is.' 'Maar moet ik dan kanker krijgen?', wil Hanneke weten. 'Nee, jij niet,' zegt de jongen. Hanneke: 'Waarom zeg je het dan?' Capuchon: 'Ja, dat weet ik ook niet.'
1-0 voor Hanneke.
De komende afleveringen gaat ze naar Frankrijk en Engeland. Maar ze had nog best wat langer in Amsterdam en de rest van Nederland mogen rondkijken.